Onze drie business units hebben verschillende businessmodellen. De businessmodellen van GTS en Gasunie Deutschland komen grotendeels overeen. De activiteiten van GTS en Gasunie Deutschland zijn voor het grootste deel gereguleerd in tegenstelling tot die van Participations & Business Development, die niet of deels gereguleerd zijn.

De kernactiviteit van GTS en Gasunie Deutschland is het transport van gas in respectievelijk Nederland en Noord-Duitsland. Beide ondernemingen zijn zogenaamde Transmission System Operators (TSO’s). De inkomsten en het te behalen rendement daarvan worden gereguleerd door nationale toezichthoudende instanties, de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in Nederland en de BundesNetzAgentur (BNetzA) in Duitsland. In 2014 is een cijfermatig onderzoek gedaan naar bijzondere waardeveranderingen van het gastransportnetwerk In Nederland en Duitsland. Voor een nadere toelichting op de aanleiding en uitkomst van dit onderzoek wordt verwezen naar punt 2 van de ‘Nadere toelichting op de geconsolideerde balans’ in de jaarrekening.

Een belangrijk speerpunt voor de toekomst is het faciliteren, stimuleren en ontwikkelen van de transitie naar een duurzame energiehuishouding. Wij richten ons daarbij zowel op innovatieve toepassing van onze infrastructuur, bijvoorbeeld op het gebied van groen gas en power-to-gas, als op nieuwe product-/marktcombinaties voor aardgas, zoals het inzetten van LNG in de maritieme- en transportsector. Deze nieuwe activiteiten moeten op termijn extra inkomsten opleveren en bijdragen aan het benutten van de bestaande gasinfrastructuur. Deze activiteiten worden ontwikkeld in de business unit Participations & Business Development.

Wij behalen onze volledige omzet uit activiteiten die samenhangen met de gasinfrastructuur.

Businessmodel GTS

De kern van de dienstverlening van GTS is het verkopen van beschikbare capaciteit in een betrouwbaar netwerk tegen concurrerende voorwaarden. Op entrypunten kan het gas in het netwerk worden ingevoed en op exitpunten kan een klant het gas uit het netwerk halen. De klanten sluiten contracten af waarmee ze capaciteit boeken op bepaalde entry- of exitpunten in het netwerk, gedurende een bepaalde periode (jaar, kwartaal, maand of dag). Klanten kunnen onderling gas verhandelen op een virtuele marktplaats, genaamd Title Transfer Facility (TTF).
Het GTS-netwerk concurreert met andere netwerken ten aanzien van het transport van internationale gasstromen.

Hoogte van de tarieven

De tarieven die GTS aan haar klanten berekent zijn gereguleerd. Ze worden jaarlijks vastgesteld door ACM, die elke 3 tot 5 jaar de methode van regulering opnieuw vaststelt. Vanaf 2014 is in de methode van regulering een systeem van omzetregulering opgenomen: de tarieven worden bepaald door de toegestane omzet te delen door de geschatte capaciteitsboekingen. Indien de werkelijke omzet hiervan afwijkt, wordt het verschil verrekend in latere jaren. De toegestane omzet wordt berekend op basis van de kosten die GTS maakt in een bepaald referentiejaar. GTS mag haar kapitaal- en operationele kosten plus afschrijvingen terugverdienen, inclusief een rendement.

Investeringen

Het ontwerp en het gebruik van het netwerk bepalen de totale beschikbare capaciteit. GTS is wettelijk verplicht op doelmatige wijze te investeren in voldoende transportcapaciteit om zo te kunnen voorzien in de totale marktbehoefte. Daarbij is het wettelijke uitgangspunt dat de gasvoorziening voor kleinverbruikers in Nederland wordt gegarandeerd op een dag met een gemiddelde effectieve etmaal temperatuur in De Bilt van – 17 °C (graden Celsius). Nieuwe investeringen worden, als zij naar het oordeel van ACM doelmatig zijn, toegevoegd aan de kostenbasis van GTS, zodat GTS deze via de tarieven kan terugverdienen.

In 2013 heeft ACM de methode van regulering van GTS voor een periode van drie jaar (2014-2016) vastgelegd. De meest bepalende parameters voor deze methode van regulering zijn:

• CPI: de tarieven mogen jaarlijks worden geïndexeerd op basis van de inflatie, waartoe de Consumenten Prijs Index wordt toegepast.
• De WACC: het toegestane rendement (Weighted Average Cost of Capital) over de gereguleerde activawaarde. Voor de periode 2014-2016 heeft ACM de WACC bepaald op 3,6% reëel voor belastingen. Hieraan liggen ten grondslag: een verhouding eigen/vreemd vermogen van 50/50, een kostenvoet vreemd vermogen van nominaal 3,85%, en een rendement op eigen vermogen van nominaal 5,6%.
• De in de reguleringsperiode te realiseren productiviteitsverbetering op de totale (operationele en kapitaal-)kosten exclusief de niet beïnvloedbare kosten. Deze productiviteitsverbetering (‘frontier shift’) is voor de periode 2014-2016 bepaald op 1,3% per jaar. ACM heeft voor deze reguleringsperiode geen individuele efficiency benchmark op GTS uitgevoerd; zij is van plan dit wel voor de volgende reguleringsperiode te doen.

GTS kan in de praktijk een hoger of lager rendement realiseren ten opzichte van het door ACM bepaalde rendement op doelmatige kosten. Dit is afhankelijk van de hoogte van de daadwerkelijke kosten.

Businessmodel Gasunie Deutschland

Het businessmodel van Gasunie Deutschland is in grote lijnen identiek aan dat van GTS.
De belangrijkste verschillen met het Nederlandse reguleringsmodel zijn:

• De toegestane kapitaalvergoeding is opgebouwd uit de werkelijke rentekosten voor vreemd vermogen en een marktconform rendement op eigen vermogen, tot een maximum aandeel van 40% eigen vermogen in het totale vermogen. Het toegestane rendement op eigen vermogen bedraagt gemiddeld voor alle investeringen ongeveer 7,4% nominaal voor de huidige reguleringsperiode van 2013 tot en met 2017.
• Nieuwe uitbreidingsinvesteringen krijgen reeds vanaf de aanbouw een kapitaalvergoeding en dragen direct bij aan de omzet.
• BNetzA voert voor elke reguleringsperiode een individuele efficiency benchmark uit op de totale kosten van een netwerkbedrijf. Gasunie Deutschland heeft voor de huidige reguleringsperiode 2013-2017 een beoordeling gekregen van ‘100% efficiënt’.

Businessmodel Participations & Business Development

De activiteiten van Participations & Business Development (P&BD) zijn ondergebracht in afzonderlijke deelnemingen. Deze zijn verantwoordelijk voor de vermarkting en levering van gasinfrastructuurdiensten en voor de verplichtingen die zij hebben als eigenaar van hun bedrijfsmiddelen. De eigendomsverhoudingen in onze deelnemingen variëren van volledig eigendom (zoals EnergyStock B.V.) tot diverse vormen van gedeeld aandeelhouderschap met partners (zoals Gate terminal en BBL Company).
Het operationele beheer van de ondergrondse gasopslaginstallatie EnergyStock in Zuidwending, de Peakshaver-opslaginstallatie in Rotterdam en de pijpleidingverbinding met Engeland (BBL) wordt verzorgd door Gasunie. De LNG-terminal in Rotterdam (Gate terminal), Nord Stream en ook ICE-Endex functioneren als zelfstandige organisaties, met een toezichtstructuur vanuit de aandeelhouders. De governance van de deelnemingen wordt uitgevoerd vanuit de business unit P&BD.
P&PBD werkt daarnaast aan mogelijkheden om nieuwe, soms innovatieve, goed renderende activiteiten te ontwikkelen en zoekt daarbij samenwerkingspartners. De activiteiten dienen bij te dragen aan de strategie van Gasunie: het ondersteunen van de werking van de gasmarkt en de transitie naar een duurzame energiehuishouding (onze derde strategische pijler).
Het bedrijfseconomische risico en de rendementsdoelstelling van de activiteiten van deze business unit zijn hoger dan die van Gasunie’s volledig gereguleerde activiteiten. De meeste deelnemingen concurreren namelijk in de vrije markt.

Investeringen

Aan een besluit om te gaan investeren in nieuwe infrastructuur gaat altijd een uitgebreide analyse vooraf. We onderzoeken daarbij grondig de marktontwikkelingen, de wensen van potentiële klanten en de commerciële en technische haalbaarheid. De trend is dat langetermijncontracten steeds meer plaatsmaken voor kortetermijncontracten, waardoor het ondernemingsrisico toeneemt.
Daarnaast bevindt de markt voor duurzame energie zich nog in een fase waarin naast visie ook innovatie is vereist. Dit brengt, naast kansen, ook onzekerheden en risico’s met zich mee, omdat investeringen in nieuwe technologieën zoals power-to-gas en markten vaak pas op langere termijn rendement opleveren. Dit alles stelt hogere eisen aan risico-analyses en de wijze waarop risico’s kunnen worden gemitigeerd. Wij zijn bereid om bij investeringen in het faciliteren van duurzame energie aangepaste verdienmodellen te hanteren en een hoger risicoprofiel mee te nemen in onze afwegingen. Wij vinden dat het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen en efficiënte deelnemingsstructuren voor gasinfrastructuurbedrijven onlosmakelijk verbonden is met de ambitie en het welslagen van een voortrekkersrol in de transitie naar een duurzame energiehuishouding.

Inkomstenstroom

Onze klanten kopen capaciteit bij de door onze deelnemingen beheerde infrastructuur en daarmee het recht om de infrastructuur tijdens de gecontracteerde periode te benutten.

Wij bouwen en exploiteren infrastructuur, maar hebben zelf geen belang in de aanvoer, handel en aflevering van gas of LNG. Op deze manier kunnen wij via onze deelnemingen als een onafhankelijke provider een goede werking van de gasmarkt en gashandel faciliteren.

Zowel Gate terminal als BBL hebben te maken met wettelijke regelgeving en toezichthouders. Daarom moeten ze vooraf toestemming krijgen om bepaalde diensten te kunnen aanbieden met een ontheffing van regulatoire kaders die doorgaans voor een bepaalde termijn wordt afgesproken. Samen met de toezichthouder wordt daarna bekeken hoe we verder gaan in de volgende periode. Dit kan resulteren in dienstverlening binnen de gereguleerde kaders. Daarmee wordt het businessmodel van Participations & Business Development ook beïnvloed door Europese regelgeving om een goed werkende Europese gasmarkt te faciliteren.